در تعزیه نکاتی وجود دارد. که این هنر مذهبی را با سینما نیز نزدیک می کند. و نماهایی ذهنی وعینی برای مخاطب ایجاد نمایند.هرچند که عمر تعزیه از سینما بیشتر میباشد
در تعزیه نکاتی وجود دارد. که این هنر مذهبی را با سینما نیز نزدیک می کند. و نماهایی ذهنی وعینی برای مخاطب ایجاد نمایند.هرچند که عمر تعزیه از سینما بیشتر میباشد
1- به عنوان مثال در تعزیه شهادت امام رضا (ع): امام رضا درکنار مأمون در طوس نشسته. و در دماوند شخصی در حال وفات می باشد و درون قبر نهاده می شود.
شخصیتی که درنقش امام رضا ظاهر شد. از میان دوانگشت خود جریان سوال جواب درون قبر این فرد را به مأمون نشان می دهد.
دراینجا مخاطب از زاویه دید مأمون به تماشای تعزیه نشسته ونکیر و منکر را می نکرد. که در حال سوال و جواب ازاین شخصی می باشد. نمونه های این موضوع در تعزیه های دیگر به وفور یافت می شود.
2- و یا اینکه تعزیه خوان باگفتن اشعارخود درذهن مخاطب به ایجاد نماهای ذهنی می پردازد. به عنوان مثال در تعزیه شاه چراغ، هنگامی که شاهچراغ به شیراز می رسد.
چنین شعری را می خواند:
|
برادران چه عجب شهر با صفا دیدم
|
|
که از نظاره او مثل بید لرزیدم
|
|
بیان کنید چه مکان است این مکان عجیب
|
|
ز چیست می ورزد از این داستان غریب
|
در صورتی که مخاطب تعزیه دراین لحظه فقط بازیگران تعزیه را می بیند نه از شهری خبری هست و نه از صفایی.
3- در بسیاری ازصحنه های تعزیه شاهد آن هستیم که دو شخصیت در دو مکان متفاوت درحال انجام کاری هستند. مخاطب هر دوی اینها را می بیند و به خود می قبولاند که ایشان در فاصله های چند فرسخی هم قرار دارند.که این امر در سینما از طریق کات های مختلف وموازی هم انجام می گیرد.
به عنوان مثال در تعزیه ایوب پیامبر در گوشه ای از صحنه حضرت ایوب در بیابانی تنها نشسته ومنتظر آمدن همسر خود می باشد.
در گوشه دیگر همسر ایوب درخانه ای مشغول نظافت می باشد تا پولی را دریافت کرد. و برای ایوب غذایی تهیه کند. این دو درکنار هم قراردارند. ولی مخاطب می پذیرد که ایشان با یکدیگر فاصله زیادی دارند.
4- در حین اجرای تعزیه از طریق خواندن اشعار توسط شبیه خوانان دربیشتر مواقع ترتیب نماهای سینمایی را می توان دید.
همانگونه که در سینما از یک نمای لانگ شات به نمای انسیرت می توان رسید.
اشعار تعزیه نیز همین گونه اند. که با مناجات خدا و نعمت رسول آغاز می شوند. و درنهایت مخاطب می تواند تیری را که از طرف اشقیا به چشم حضرت عباس اصابت می کند رابه خوبی ببینید.
5- تعزیه بازارشام که ماجرای بعد از شهادت امام حسین را درشام بیان می کند دارای هیچگونه خاصیت دراماتیکی نمی باشد. و در این تعزیه هیچ اتفاقی نمی افتد. فقط تنها چیزی را که مخاطب شاهد آن می باشد. بیان واقعه کربلا از زبان شمر با یزید می باشد. که در طول گفتار شمر مخاطب در ذهن خودواقعه کربلا را مجسم می کند. و می توان گفت که این تعزیه سرشار از نماهای ذهنی سینمایی می باشد.
شخصیت شمرنیز در طول بیان ماجرای کلیه اصول تداوم نما را رعایت می کند. واز منظر سینما اگر بنگریم. از نمای لانگ شات. که بیان صحرای بی آب وعلف کربلا وتار گردیدن خورشید به پیش می رویم تا لحظه ای که از بیان شمر می شنویم:
خنجر کشیدم از کمر و بر کمر زدم
دامن و آستین بنمود ز کف رها
یک نمای انسیرت وبسته ازدسته خنجر شمر در ذهن مخاطب ایجاد می گردد.
© کپی رایت توسط : تعزیه خانه کرمان (کلیه حقوق مادی و معنوی مربوط و متعلق به این سایت است.)
برداشت مطالب فقط با اجازه کتبی و ذکر منبع امکان پذیر است .
