تعزیه یك ژانر نمایشی كامل به شمار می‌آید كه از دل سیر و روند فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اعتقادی ایرانیان در طول قرن‌های گذشته برخاسته است.
تعزیه یك ژانر نمایشی كامل به شمار می‌آید كه از دل سیر و روند فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اعتقادی ایرانیان در طول قرن‌های گذشته برخاسته است. اینگونه نمایشی، اگرچه ریشه در آیین‌های سوگ سیاوش و یادگار زریران در پیش از اسلام دارد، اما با واقعه كربلا در سال ۶۱ هجری، مسیری متفاوت را آغاز كرد.
در دوره آل‌بویه، تعزیه به جذب آیین‌های سوگواری شیعی پرداخت، در دوره صفویه با مرثیه‌های شاعرانی چون محتشم كاشانی به غنای ادبی رسید و گرایش‌های تثبیت شده‌‌ای یافت و در دوره قاجار بود كه به نمایشی كامل تبدیل و تكیه‌های زیادی برای اجرای آن ساخته شد.
در حالی كه تعزیه با تكیه بر اعتقادهای مذهب شیعه و بهر‌ه‌گیری از شعر فارسی و موسیقی و آواز سنتی، تنها گونه نمایشی ایرانی محسوب می‌شود، متاسفانه هنوز به طور شایسته مورد توجه و حمایت قرار نگرفته است. اگر ما بخواهیم هویت و سابقه نمایشی خود را به جهان عرضه كنیم، باید بر تعزیه تكیه كنیم و به آن ببالیم؛ در حالی كه در كشور، اجرای تعزیه محدود به دهه اول محرم شده و هیچ بنا و ساختمان اختصاصی برای آن وجود ندارد. در یك كلام باید گفت موجودیت، تداوم و استمرار اینگونه نمایشی ایرانی در حال حاضر با كم‌لطفی روبه‌روست و حمایت از آن در محدوده حرف و وعده قرار می‌گیرد.
علاوه بر تلاش برای رونق و فراگیری دوباره تعزیه در كشور، دیگر هدفی كه باید دنبال كرد، استفاده از قابلیت‌های ساختاری و تكنیكی اینگونه نمایشی در تئاتر ایران است. پیش از این، اگرچه نمایشنامه‌نویسی چون بهرام بیضایی از تكنیك روایی تعزیه در آثار خود سود جسته و كارگردانانی از قابلیت‌های اجرایی آن در تئاتر‌هایی كه بر صحنه برده‌اند، بهره گرفته‌اند، اما جریانی فراگیر در این مسیر شكل نگرفته است. اگر قرار باشد ما دارای تئاتر ملی شویم باید بیشتر از گذشته به تعزیه توجه داشته باشیم؛ آیین و سنتی نمایشی كه به درام بسیار نزدیك است و به ما اهالی تئاتر می‌تواند كمك كند تا در كار خود به هویت و تشخیص ایرانی برسیم. تعزیه ایرانی علاوه بر یك ژانر هنری كامل، یك آیین مذهبی پرشور و ژرف‌نگر هم است كه به همین دلیل باید مورد توجه و پشتیبانی دوچندان قرار بگیرد. پیش از این، ایرانیان دوستدار خاندان اهل‌بیت، املاك و عایدات بسیاری را وقف اجرای تعزیه می‌كردند و از این راه اعتقادهای راسخ مذهبی خود را به نمایش می‌گذاشتند. در گوشه و كنار كشور هنوز می‌توان بسیاری از این موقوفات را مشاهده كرد كه از ده‌ها سال پیش برای این كار اختصاص داده شده‌اند.
تعزیه را باید تنها نمایش جهان دانست كه بسیاری از بانیان برپایی آن، در واقع در حال ادا كردن یك نذر اعتقادی هستند. آنان حمایت از این نمایش را یك وظیفه دینی می‌دانند و آن را در كنار برپایی مجالس سوگواری، انداختن سفره ابوالفضل و حضرت رقیه، برای پاسداشت شهدای واقعه عاشورا به جای می‌آ‌ورند.
من به عنوان یك عضو خانواده هنرهای نمایشی، هیمنه تئاتری را زمانی تجربه كردم كه در روستایی در ۱۰ كیلومتری خوانسار همراه دانشجویانم ۴ ساعت به تماشای یك مجلس تعزیه نشستم؛ اجرایی كه بیش از ۲۰ هزار تماشاگر داشت. این تعزیه چنان بر من تاثیر گذاشت كه به دنبال آن كتاب «بنفشه‌های سوگوار» را نوشتم و منتشر كردم. در كدام نقطه دیگر جهان می‌توان با چنین نمایش مردمی، خودجوش، پرشور و تاثیرگذاری روبه‌رو شد.
© کپی رایت توسط : تعزیه خانه کرمان (کلیه حقوق مادی و معنوی مربوط و متعلق به این سایت است.)
برداشت مطالب فقط با اجازه کتبی و ذکر منبع امکان پذیر است .
